Brygada Strzelców Polskich

Brygada Strzelców Polskich (BSP) albo Poleska Brygada Strzelców^[a] – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego na Wschodzie, powstała jesienią 1915 roku.

Zawiązkiem powstania BSP stał się zdziesiątkowany w walkach Legion Puławski, a także 740 Drużyna Lubelska. BSP funkcjonowała na zasadzie rosyjskich drużyn (batalionów) pospolitego ruszenia, a dokładnie rosyjskiej 104 Brygady Pospolitego Ruszenia.

Formowanie

Inicjatywa generała Szymanowskiego, pułkownika Rządkowskiego i rotmistrza Zamoyskiego skutkowała wydaniem rozporządzenia faktycznego szefa Stawki generała Michała Aleksiejewa o powołaniu Brygady Strzelców Polskich, której formowanie rozpoczęło się w Bobrujsku. Wkrótce do Brygady dołączono dywizjon ułanów i kompanie saperską.

Brygada była zależna od dowództwa rosyjskiego. Korespondencja urzędowa była prowadzona w języku rosyjskim, natomiast komendy padały w języku polskim. W szeregach Brygady znajdowało się ponad 8 tysięcy żołnierzy, niemal wyłącznie Polaków.

Walki na froncie

Brygada Strzelców Polskich została skierowana na front w 1916. Brała udział w walkach z Niemcami na Nowogródczyźnie, gdzie poniosła duże straty. Walczyła na linii frontu, który przebiegał na rzece Szczara, a także w rejonie Zaosia i Snowia^[b]. W styczniu 1917 Brygada została wycofana z frontu do Kijowskiego Okręgu Wojskowego i tutaj została przeformowana w Dywizję Strzelców Polskich.

Organizacja i obsada personalna brygady

Dowództwo Brygady Strzelców Polskich

• dowódca brygady – gen. ppor. Piotr Szymanowski (do 7 IV 1916)
• dowódca brygady – gen. por. Adam Sławoczyński (do 16 IX 1916)
• dowódca brygady – gen. ppor. Kajetan Olszewski (do II 1917)
• szef sztabu – kpt. gw. Żyliński (Rosjanin)
• adiutant – kpt. Korzeniewski
• naczelny lekarz – dr Władysław Żywanowski

Pododdziały

• I batalion – płk Jan Rządkowski
• batalion rezerwowy – kpt. Kuczewski, od 12 stycznia ppłk Dziarski
• II batalion – płk Lucjan Żeligowski
• III batalion – płk Witold Otocki-Dołęga, potem płk Bolesław Frej
• IV batalion – płk Znamierowski
• Dywizjon Ułanów Polskich – ppłk Władysław Obuch-Woszczatyński
  • 1 szwadron – rtm – Adolf Waraksiewicz
  • 2 szwadron – rtm. Butkiewicz
• samodzielna kompania inżynieryjna – pkpt. Mieczysław Wężyk
• Polowy Szpital Ruchomy Polskiego Komitetu Pomocy Sanitarnej
• Czołówka Sanitarna Nr 70 Polskiego Komitetu Pomocy Sanitarnej

Uwagi

Bibliografia

• Henryk Bagiński: Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa. Zakłady Graficzno-Wydawnicze „Książka”, 1921.
• Polskie formacje wojskowe w Rosji 1914-1920 w świetle dokumentów CAW. archiwumcaw.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. dostęp 11.10.2008