Gordiano I.a
Gordiano I.a | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Irudi gehiago | |||||||||||||
238ko martxoaren 22a (egutegi gregorianoa) - 238ko apirilaren 12a (egutegi gregorianoa)
| |||||||||||||
Bizitza | |||||||||||||
Jaiotza | Frigia, 159 | ||||||||||||
Herrialdea | Antzinako Erroma | ||||||||||||
Heriotza | Roman Carthage (en) , 238 (78/79 urte) | ||||||||||||
Heriotza modua | suizidioa: urkatzea | ||||||||||||
Familia | |||||||||||||
Aita | Maecius Marullus | ||||||||||||
Ama | Ulpia Gordiana | ||||||||||||
Ezkontidea(k) | Fabia Orestilla (en) | ||||||||||||
Seme-alabak | ikusi
| ||||||||||||
Jarduerak | |||||||||||||
Jarduerak | militarra | ||||||||||||
Sinesmenak eta ideologia | |||||||||||||
Erlijioa | Antzinako Erromako erlijioa |
Gordiano I.a (latinez: Marcus Antonius Gordianus Sempronianus Romanus Africanus; 159 – 238ko apirilaren 12) erromatar enperadorea izan zen 238an zehar.
Haren estreinako urtei buruz gutxi jakiten da. Izenaren arabera, badirudi familia Anatoliakoa izan zitekeela. Gordianok gutxienez bi seme-alaba izan zituen: Gordiano II eta Antonia Gordiana, Gordiano III.aren ama.
Politikan berandu hasi zen. Estreinako urteak ikasten eman zituen ziur aski. Armadari dagokionez, Siria probintziako legio baten burua izan zen. Britainian ere aritu zen gobernari, eta Heliogabaloren agintaldia, kontsul izendatu zuten.
Edila izan zenean izugarrizko ospea lortu zuen herritarren artean, antolatutako joko erraldoiei esker batez ere. Haren bizitza lasaiak ez zuen susmorik piztu Karakalarengan. Severar leinuko azken enperadoreetako garai istilutsuetan, aberastasuna eta influentzia zaindu zituen, baina konspirazioetan sartu gabe.
Alexandro Severoren agintaldian, Gordiano Afrika probintziako gobernaria zen, 80 urte bazituen ere. Maximino Traxek boterea eskuratu zuenean, Gordianok postu berean jarraitu zuen.
Maximino ospe txarreko enperadorea izan zen, eta Afrikan matxinada bat sortu zen 238an. Martxoaren 22an Gordianok matxinoekin bat eginda, bere burua enperadore izendatu zuen. Edadetua zenez, Gordiano II semea ere aldi bereko enperadorea bihurtu zuen.
Egun batzuk beranduago, Gordiano Kartago hirian sartu zen tokikoen onespen zabalarekin. Erroman, Maximinoren Pretoriar Guardiako prefektua hil zuten. Matxinadak arrakasta eskuratu zuela bazirudien. Senatuak Gordiano onartu zuen, eta probintzia gehienek bat egin zuten.
Numidia probintziako gobernaria, hala ere, Maximinoren babesle sutsua zen. Afrika probintzia inbaditu zuen legio beterano batzuez baliatuta. Gordianok bataila galdu zuen. Gordiano II.ak bizitza. Semearen heriotza gainditu ezinik, Gordianok bere buruaz beste egin zuen. Haien gobernuak 36 egun iraun zuen.
Gordinorekin bat eginda, Senatuak Maximinoren aurkako matxinadari eutsi behar izan zion. Pupieno eta Balbino izendatu zituen orduan enperadore. Nolanahi ere, 238rako, onartutako enperadorea Gordiano III izango zen, Gordianoren biloba.
- i
- e
- a
27 BC – 235 AD
235–284
- Maximino Trax
- Gordiano I.a eta Gordiano II.a
- Pupieno eta Balbino
- Gordiano III.a
- Filipo Arabiarra eta Filipo II.a
- Dezio eta Herenio Etrusko
- Hostiliano
- Treboniano Galo eta Volusiano
- Emiliano
- Valeriano
- Galieno, Salonino eta Valeriano II.a
- Klaudio Gotiko
- Kintilo
- Aureliano
- Tazito
- Floriano
- Probo
- Karo
- Karino eta Numeriano
Galietako enperadoreak:- Postumo
- (Leliano)
- Mario
- Viktorino
- (Domiziano II.a)
- Tetriko I.a eta Tetriko II.a
284–395
- Diokeziano (inperio osoa)
- Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea)
- Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West)
- Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Maxentzio (bakarrik)
- Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente
- Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo
- (Martiniano)
- Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo
- Konstantino II.a
- Konstante
- Magnentzio eta Dezentzio
- Konstantzio II.a eta Vetranio
- Juliano Apostata
- Joviano
- Valentiniano I.a
- Valente
- Graziano
- Valentiniano II.a
- Magno Maximo eta Flavio Viktor
- Teodosio I.a Handia
- (Flavio Eugenio)
395–480
- Honorio
- (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a)
- Konstantzio III.a
- Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan
- Valentiniano III.a
- Petronio Maximo eta Paladio
- Avito
- Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio
- Glizerio
- Julio Nepote (de iure)
- Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Bizantziar Inperioa
395–1204
- Arkadio
- Teodosio II.a
- Pulkeria
- Martziano
- Leon I.a
- Leon II.a
- Zenon I.a (1. agintaldia)
- Basilisko eta Marko
- Zenon I.a (2. agintaldia)
- Anastasio I.a
- Justino I.a
- Justiniano I.a
- Justino II.a
- Tiberio II.a
- Maurizio eta Teodosio
- Fokas
- Heraklio
- Konstantino III.a
- Heraklonas
- Konstante II.a
- Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a
- Justiniano II.a (1. agindaldia)
- Leontzio
- Tiberio III.a
- Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio
- Filipiko
- Anastasio II.a
- Teodosio III.a
- Leon Isauriarra
- Konstantino V.a
- Artabasdo
- Leon IV.a Khazariarra
- Konstantino VI.a
- Irene
- Nizeforo I.a
- Estaurazio
- Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto
- Leon V.a Armeniarra eta Konstantino
- Mikel II.a
- Teofilo
- Mikel III.a
- Basilio Mazedoniarra
- Leon VI.a Jakituna
- Alexandro Bizantziokoa
- Konstantino VII.a Porfirogeneta
- Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino
- Erroman II.a
- Nizeforo II.a Fokas
- Joan I.a Tzimiskes
- Basilio II.a
- Konstantino VIII.a
- Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a
- Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a
- Mikel V.a
- Zoe (2. agindaldia) eta Teodora
- Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako
- Konstantino Monomako (bakarrik)
- Teodora
- Mikel VI.a
- Isaak I.a Komneno
- Konstantino X.a Dukas
- Erroman IV.a Diogenes
- Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantios eta Konstantino
- Nizeforo III.a Botaniates
- Alexio I.a Komneno
- Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno
- Emanuel I.a Komneno
- Alexio II.a Komneno
- Androniko I.a Komneno
- Isaak II.a Angelo
- Alexio III.a Angelo
- Alexio IV.a Angelo
- Nikolas Kanabos, usurpatzailea
- Alexio V.a Dukas
1204–1261
Bizantziar Inperioa
1261–1453
- Mikel VIII.a Paleologo
- Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo
- Androniko III.a Paleologo
- Joan V.a Paleologo
- Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno
- Joan V.a Paleologo
- Androniko IV.a Paleologo
- Joan VII.a Paleologo
- Androniko V.a Paleologo
- Emanuel II.a Paleologo
- Joan VIII.a Paleologo
- Konstantino XI.a Paleologo
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Gordiano I.a |
- Datuak: Q1782
- Multimedia: Gordianus I / Q1782