Tiberio II.a
Tiberio II.a | |||||
---|---|---|---|---|---|
Irudi gehiago | |||||
574 - 582 ← Justino II.a - Maurizio →
| |||||
Bizitza | |||||
Jaiotza | Trazia, 520 | ||||
Herrialdea | Bizantziar Inperioa | ||||
Heriotza | Konstantinopla, 582ko abuztuaren 14a (61/62 urte) | ||||
Familia | |||||
Aita | ezezaguna, Justino II.a | ||||
Ezkontidea(k) | Ino Anastasia (en) | ||||
Seme-alabak | ikusi
| ||||
Anai-arrebak | ikusi
| ||||
Leinua | Justinian dynasty (en) | ||||
Jarduerak | |||||
Jarduerak | gobernadorea eta politikaria | ||||
Sinesmenak eta ideologia | |||||
Erlijioa | Chalcedonian Christianity (en) | ||||
Flavio Tiberio Konstantino, Tiberio II.a Konstantino edo Tiberio II.a (K.o. 540 – 582ko abuztuaren 14) Bizantziar inperioko agintaria 574 eta 582 urteen artean. 574ean Justino II.ak zesar izendatu zuen Sofia (Bizantzio) bere emaztearen laguntzarekin. 578. urtean lortu zuen boterea bere osotasunean. Bere agintearen azken urteetan gaitz baten batek joa guztiz erotu zen erabakiak Sofiak hartzen zituelarik. Sofiak pertsiarren kontrako gerra eta eztabaida monofisistari aurre egin behar izan zien.
Tronurako bidea
Traziar jatorrikoa Tiberio bizantziar armadan gora egin zuen Justino II.aren lagun bihurtu arte. Justiniano I.a hil zenean exkubitoreen (agintariaren elitezko guardia) comes zen eta 565. urteko azaroaren 14 eta 15 arteko gauean jauregi inperiala hartu zuen Justino II.ak tronua lor zezan lehian Justino izeneko beste agintari-gai bat baitzegoen. Inperioko oinordekotza gatazketan eragin handia izan zuten exkubitoreek.
Justino II.aren agintean zehar Tiberio agintariaren lagun izaten jarraitu zuen honen izenean misio ugari burutu zituelarik. 573 urtean abaroen kontrako kanpainan garaitua izan zen. Tiberio Ino izeneko alargun edadetu baten alabarekin ezkontzekotan ibili zen alaba hil zenean bere amarekin, hots Inorekin, ezkondu zen bi alaba eta gazte hil zen seme bat izan zituztelarik.
573. urtean inperioa arrisku bizian zegoen: Italian lombardiarrek Justiniano I.ak birkonkistaturiko lurrak erasotzen zituzten, ekialdean tributuen ordaina ukatzeak Persiaren kontrako gerra ekarri zuen, Hispanian Leovigildok gidaturiko bisigodoek bizantziar eskualdeak konkistatu nahian zebiltzan, abaroak Balkanetan inkurtsioak burutzen zituzten gepidiarrei erreleboa hartuz eta hori gutxi balitz izurri epidemia bat zabaldu zen inperioko lurretan. Justinianok diru gehiegi xahutu zueneko aitzakiarekin Justinok inperioko gastuak murriztu nahian aritu zen. Diru eskasiak armada ahuldu eta aliatu eta federatuen leialtasuna gutxitu zuen.
Azkenean 573. urtean persiarrek Daras konkistatu zutenean, Justino erotu egin zen, aurrerantzean erabakiak hartzeko gaitasuna galduz. Egoera larria zen oso eta Justino II.aren emazte zen Augusta Sofiak 574 urtean Justinok Tiberio zesar izenda zezala lortu zuen. Zenbait iturrien arabera Sofia boterea lortu nahian zebilen eta Tiberio jada ezkondurik zegoela jakin gabe berarekin ezkontzeko asmoa zuela diote.
Sofiak urte beteko bake akordio bat sinatu zuen Persiako Khosro I.a sharekin, 45.000 urrezko sosen truke. Tiberiok 3 urtez luzatu zuen akordioa urtero 30.000 sosen truke nahiz eta Armenia bi akordioetatik kanpo egon. Bakea beraz ez zen osoa.
Tiberio agintari-orde
Zenbait gaietan Tiberioren jokaera Justinorenaren kontrakoa izan zen, Justinok ez bezala Tiberiok monofisismoa deuseztatzeari uko egin zion eta ekonomiaren arloan ez zen bere aurrekaria bezala xuhurra izan jendearen begiona lortzearren eta lagunak saritzearren diru asko xahutu zuelarik. Diru publikoarekin obra itzelak burutu zituen besteak beste Konstantinoplako Jauregi Handia. Ogiaren eta ardoaren zergak ezereztu zituen. Persiar eta abaroekin bakea ordainen bidez lortu zuen: abaroei Danubioa defendatzearren urtero 80.000 sos ematen zizkien. Armada osatu zuen gudari berriak erreklutatuz.
Justinoren aurrezte politikak inperioak Justinorekin izandako diru galerak berreskuratzea ahalbidetu zuen, Tiberiok ordea aparteko etekinik lortu gabe bere aurrekariak aurrezturikoa azkar asko xahutu zuen.
Osaturiko armadaren helburua ez zen Persia, Italia baizik. Lombardiarrek italiar penintsularen iparraldearen jabe ziren baina 575. urtean bere azken errege Klefiren erailketaren ostean dukerri ezberdinetan banatu ziren. Lonbardiarrak banaturik iraun artean Tiberiok penintsula osoaren kontrola lortzeko aukera zuela pentsatu zuen eta hala Baduario jenerala bidali zuen (Justino II.aren suia). 576. urtean lonbardiarrek bizantziarrak garaitu eta Baduario batailan hil zuten bizantzioren asmoak zapuztuz.
Militarki garaipena lortu ez zuenez 200.000 solido xahutu zituen eroskeri bidez dukerrien arteko ika-mikak mantentzeko, alferrik xahutu ere azkenean 584. urtean Autario erregearen buruzagitzapean berriro batu baitziren.
Lonbardiarren garaipena gutxi balitz, ekialdean persiarrek, Italiara bidalitako gudarien gabeziaz baliatuz, Armenia eraso zuten Sebastea eta Melitene hiriak hartu zituztelarik. Hala ere, Justiniano jeneralak, ekialdeko armaden buruzagiak, persiarrek atzera egin zezaten lortu zuen. 577. urtean persiarrek berriro ekin zioten erasoari handik gutxira hil zen Justiniano garaituz. Exkubitoreen comes zen Mauriziok ordeztu zuen Justiniano. 578. urtean persiarrek, Bizantziorekin sinaturiko bake akordioak zehazten zituen hiru urteak igaro baino pixka bat lehenago, Mesopotamia inbaditu zuten. Mauriziok kontraerasoari ekin zion eta Aphumon eta Singara hartu zituen.
Agintea
578. urtean Tiberio Justino II.arekin batera agintari izendatua izan zen, handik egun gutxira urte hartako urrian Justino II.a hil egin zen Tiberio agintari bakar bihurtuz eta Tiberio II.a izango zuen agintari izena. Izendapena ospatzeko zergak laurdena beheratu zituen zenbait iturriren arabera.
Agintearen hasieratik Sofia Justino II.aren alargunaren eta Tiberioren arteko ika-mikak izan ziren inperioa kontrolatzeko. Sofiak botere handia izan zuen Justino ezindurik egon zen aldian eta ez zuen begi onez ikusten Tiberiok lorturiko boterea. Alargunak Tiberioren emazte Ino eta bere alabak Jauregi Inperialean bizitzea eragotzi zuen eta Hormisdaseko Jauregira joan behar izan ziren. Sofia Ino gortetik kanpo utzi nahian zebilen Tiberiok utzi eta berarekin ezkon zedin ahaleginetan baitzebilen. Sofiaren presioaren ondorioz Inok Konstantinoplatik kanpora joan zen, baina hala ere Tiberiok ez zuen sekula emaztea utzi.
Denbora joan ahala, Tiberio ospetsu egin zen jende artean, diru asko kosta bazitzaion ere, eta Sofiak gortearengan zuen eragina geroz eta murritzagoa zen. Sofiak Tiberio erailtzeko konspirazio bat asmatu zuen Justinoren lehengusu zen Justiniano tronuratzeko. Justinianoren konfesioak Sofiaren planak zapuztu zituen, hala ere ez zuen zigorrik jaso. Hainbestekoa zen Sofiaren boterea zeren Ino azkenean Anastasia izenpean enperatriz koroatu zutenean ezin izan zuten ospakizun handirik egin. Zenbait iturriren arabera, Sofiak bere boterea ahultzen zihoala ikusi zuenean, bere jauregira erretiratu zen, hots Sofiaren Jauregira.
Tiberio oso agintari ospetsua izan zen jendeak estima handia ziolarik: probintzietako gobernuetako kudeaketa arindu zuen; monofisismoa deuseztatzeari uko egin zion; Senatuaren eta alderdi Orlegiaren eta Urdinaren boterea hazi egin zen; 15.000 barbaroek osaturiko elitezko armadako unitate berri bat sortu zuen ostera, Guardia Baregoa izenez ezaguna.
Mauriziok ekialdean zenbait arrakasta lortzen zuen artean Tiberiok Justinianoren inperio erromatarra berriro batzeko helburuari (renovatio imperii) ekin zion Italia, Hispania eta Afrika iparraldean baliabide kopuru ikaragarria xahutu zuen. Afrika iparraldean Altabako erresuma erromatarra konkistatu zuen.
Abaroek Tiberio inperioa berreraikitzeko ahaleginetan zebilela ikusiz 580. urtean Danubioko muga eraso zuten, eslaviar eta beste tribu barbaroek etengabe erasotako muga. Garaipenak lortu arren Pertsiako gudak luzera joko zuelakoan Tiberiok abaroen eskaerei amore eman behar izan zien 582. urtean setiaturiko Sirmiumgo hiria eta azken hiru urteetan Danubioko muga zaintzeagatik 240.000 solido eman zizkielarik. Beste eraso batzuetan eslaviarrak Tesalia eta Traziaraino iritsi ziren.
Oinordekotza
582. urtean Tiberio gaitz batek jo zuen. Artean ez zuen seme gizonezkorik eta oinordekotzaren ika-mika hasi zen. Maurizio eta Germaniko zesar izendatu zituen nahiz ete azkenean Tiberio hil baino egun bat lehenago Maurizio soilik izan zen Augusto koroatua. 582. urteko abuztuaren 14ean Tiberio hil egin zen 42 urte zituela. Zenbait iturrik pozoitutako masustak jateagatik hil zela diote. Oinordekoa hautatzerakoan Sofiak zerikusirik izan ote zuen ez dago argi. Maurizio Konstantina Tiberioren alabarekin ezkondu zen. Kapadoziar jatorriko Mauriziok persiarrekin bakea sinatzea lortu zuen, kudeatzaile trebea izan zelarik.
Aurrekoa Justino II.a | Bizantziar agintaria 578 -582 | Ondorengoa Maurizio |
- i
- e
- a
27 BC – 235 AD
235–284
- Maximino Trax
- Gordiano I.a eta Gordiano II.a
- Pupieno eta Balbino
- Gordiano III.a
- Filipo Arabiarra eta Filipo II.a
- Dezio eta Herenio Etrusko
- Hostiliano
- Treboniano Galo eta Volusiano
- Emiliano
- Valeriano
- Galieno, Salonino eta Valeriano II.a
- Klaudio Gotiko
- Kintilo
- Aureliano
- Tazito
- Floriano
- Probo
- Karo
- Karino eta Numeriano
Galietako enperadoreak:- Postumo
- (Leliano)
- Mario
- Viktorino
- (Domiziano II.a)
- Tetriko I.a eta Tetriko II.a
284–395
- Diokeziano (inperio osoa)
- Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea)
- Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West)
- Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea)
- Maxentzio (bakarrik)
- Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente
- Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo
- (Martiniano)
- Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo
- Konstantino II.a
- Konstante
- Magnentzio eta Dezentzio
- Konstantzio II.a eta Vetranio
- Juliano Apostata
- Joviano
- Valentiniano I.a
- Valente
- Graziano
- Valentiniano II.a
- Magno Maximo eta Flavio Viktor
- Teodosio I.a Handia
- (Flavio Eugenio)
395–480
- Honorio
- (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a)
- Konstantzio III.a
- Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan
- Valentiniano III.a
- Petronio Maximo eta Paladio
- Avito
- Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio
- Glizerio
- Julio Nepote (de iure)
- Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Bizantziar Inperioa
395–1204
- Arkadio
- Teodosio II.a
- Pulkeria
- Martziano
- Leon I.a
- Leon II.a
- Zenon I.a (1. agintaldia)
- Basilisko eta Marko
- Zenon I.a (2. agintaldia)
- Anastasio I.a
- Justino I.a
- Justiniano I.a
- Justino II.a
- Tiberio II.a
- Maurizio eta Teodosio
- Fokas
- Heraklio
- Konstantino III.a
- Heraklonas
- Konstante II.a
- Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a
- Justiniano II.a (1. agindaldia)
- Leontzio
- Tiberio III.a
- Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio
- Filipiko
- Anastasio II.a
- Teodosio III.a
- Leon Isauriarra
- Konstantino V.a
- Artabasdo
- Leon IV.a Khazariarra
- Konstantino VI.a
- Irene
- Nizeforo I.a
- Estaurazio
- Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto
- Leon V.a Armeniarra eta Konstantino
- Mikel II.a
- Teofilo
- Mikel III.a
- Basilio Mazedoniarra
- Leon VI.a Jakituna
- Alexandro Bizantziokoa
- Konstantino VII.a Porfirogeneta
- Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino
- Erroman II.a
- Nizeforo II.a Fokas
- Joan I.a Tzimiskes
- Basilio II.a
- Konstantino VIII.a
- Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a
- Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a
- Mikel V.a
- Zoe (2. agindaldia) eta Teodora
- Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako
- Konstantino Monomako (bakarrik)
- Teodora
- Mikel VI.a
- Isaak I.a Komneno
- Konstantino X.a Dukas
- Erroman IV.a Diogenes
- Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantios eta Konstantino
- Nizeforo III.a Botaniates
- Alexio I.a Komneno
- Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno
- Emanuel I.a Komneno
- Alexio II.a Komneno
- Androniko I.a Komneno
- Isaak II.a Angelo
- Alexio III.a Angelo
- Alexio IV.a Angelo
- Nikolas Kanabos, usurpatzailea
- Alexio V.a Dukas
1204–1261
Bizantziar Inperioa
1261–1453
- Mikel VIII.a Paleologo
- Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo
- Androniko III.a Paleologo
- Joan V.a Paleologo
- Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno
- Joan V.a Paleologo
- Androniko IV.a Paleologo
- Joan VII.a Paleologo
- Androniko V.a Paleologo
- Emanuel II.a Paleologo
- Joan VIII.a Paleologo
- Konstantino XI.a Paleologo
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Tiberio II.a |
- Datuak: Q31491
- Multimedia: Tiberios II / Q31491